Әр ұлттың балаларын екінші тілге үйрету, жаңа тілдік деңгейге қалыптастыру өте қиын. Сондықтан бүгіннен бастап біздің еліміз – Қазақстан Республикасының кішкентай азаматтарын тәрбиелеу басты міндетіміз. Бала тілді меңгеруді неғұрлым ертерек бастаса, соғұрлым оны жеңіл меңгереді.
Мектепке дейінгі балаларға қазақ тілін үйрену үшін, ересек адамдармен тығыз байланыста болу керек. Сондықтан да ересек адамдар тез арада баламен көлікте, көшеде, көпшілік жерлерде қазақша сөйлесуді ұйымдастыру керек. Таңертең, бала ұйқыдан тұрғанда былай деу керек:
- Қайырлы таң! Көңіл-күйің қалай? - деп сұрау керек. Балабақшаға барар кезде балаларға өз киетін киімдерін қазақша айтқызу керек, егер бала айта алмаса, ата-ана қазақша айтып, балаға қайталату керек.
Тамақ ішер кезінде ыдыстардың, тағамдардың атауын қазақша айтып, балаға қайталатып үйрету керек. Мысалы: қасық, шанышқы, нан, сүт, май, қант, ірімшік. Бала тамақ ішер алдында «Ас болсын!», «Ас дәмді болсын!» деп айтуды әдетке айландырған жөн.
Кешкілікте баламен бірге «Отбасы» тақырыбында ата, әже, әке, шеше, аға, іні сөздерін қолданьш, балабақша тақырыбында тәрбиеші, аспаз, ұл бала, қыз бала сөздерін қолданып, ойын ойнауға болады.
Отбасы жағдайында қазақ тілі бойынша білімдерін бекіту үшін біз мыналарды орындауға ақыл-кеңес береміз:
1. Қазақ тіліне тән дыбыстардың дұрыс айтылуына аса назар аудару.
2. Дыбыстарды дұрыс айтуды бекіту үшін, үйде сөздіктер (альбом, дәптер) бастауға болады, оған үйренген сөздерге, сөз тіркестеріне, жай сөйлемдерге қатысты суреттерді салып немесе жабыстырып отыруға болады
3. Қазақ тілінде дұрыс сөйлеуді дамыту үшін мынадай әртүрлі ойындар ойнауға болады:
• Сөздік «Қазақша айт», «Мынау кім? Мынау не?», «Аудармашы», «Ойланып, қазақша айт»;
• Үстел үсті-баспа ойындары «Бақшада», «Бауда», «Орманда», лотоның әртүрлері /ыдыс, үй жануарлары, киімдер Балабақшада үйренген ән, өлең, тақпақ, мақал-мәтел, жұмбақтар, жаңылтпаштарды жиі қайталап тұру.
Егер күніне «Мемлекеттік тіл минутын», қазақ тіл білгірлерінің кішкентай байқауын отбасында ұйымдастырып тұрсаңыз, өте жақсы болар еді.
Кеңесті дайындаған қазақ тілі мұғалімі: А.Е.Жакина
Мақаланы құрған күні 28.08.2023 16:35
Мақаланы жаңартқан күні 18.10.2023 14:06